Over “Wild Hogs” en veranderen:

Ik ben een echte zappert achter de TV. Alleen actiefilms met de juiste ingrediënten kunnen mij langer boeien dan 5 minuten. Ik hou van actiefilms met het ruwe bolster blankepit syndroom erin verwerkt met slechteriken die uiteindelijk toch verliezen van de goede. Bijna de hele film lijkt het er dan op dat de slechten gaan winnen. Maar door de tomeloze inzet en het steeds maar weer opnieuw proberen van de goeden die dan uiteindelijk ook nog hulp krijgen uit onverwachte hoek eindigt het dan na lang zwoegen en ploeteren in een positieve afloop voor de goede kanten van de samenleving. Een vleugje romantiek en erotiek erbij met een garnering van Chips, Cola Light en geen gezeur aan je hoofd maken de avond dan meer dan compleet. Wat me altijd zo opvalt, is dat als je de hoeveelheid kwaad bij elkaar optelt en je vergelijkt dit met het aantal acties van de goeden dan is dat altijd in een verhouding van 10:1! De slechteriken moeten de goede eerst 10 keer tegen het verkeerde of goede been schoppen voordat de goeden eindelijk een keer wat terug doen.

Eigenlijk verloopt zo’n film precies zoals een veranderproces verloopt. Je moet eerst heel, heel, heel veel tegenwerking te lijf gaan wil je ook maar een stap vooruit komen. Hulp komt ineens uit een onverwachte hoek. Iemand, die in de communicatielijnen meer macht heeft dan in het per decreet opgetekende organogram (of was het nou organigram?), schaart zich achter jou. Dit is precies de doorbraak waar je op had zitten wachten. Dit had je met Prince2 niet planmatig kunnen realiseren. Als dan iedereen ziet dat het ergens op eender welke afdeling effect heeft gehad en dat je aansluiting hebt gevonden met “de mol” binnen het bedrijf dan volgen er ineens meer en kun je je volledig aan je veranderprogramma weiden en kun je het kamerbreed uitrollen.

Zo zag ik afgelopen maandag de film Wild Hogs met John Travolta, Tim Allen, Martin Lawrence en Ray Liotta erin?. Hebben jullie die ook gezien? Wat een waardeloze film, het is een echte Super B-film. Misschien is het wel een super C-film. Alles wat niet klopt zit erin. Zo heb je slechte acties, waardeloze dialogen, kleding die niet bij de acteurs lijken te passen, bad boys die eruit zien als jongetjes van 14 met nep tatoos, niet kloppende humor, enz. Het script is precies zoals hiervoor beschreven. Een groepje 40 plussers wil nog een keer voelen dat ze leven. Ze gaan 5 man sterk op de Harley dwars door Amerika touren. Ze noemen zichzelf de “Wild Hogs”. Ze raken in conflict met een andere motorbende (de Del Fuegos) die hen de hele weg treitert en terroriseert. Dan in een wildwest plaatsje komt het tot een uitbarsting. De 5 heren van middelbare leeftijd pikken het niet langer en gaan de bende van 50 man te lijf. Ze verliezen maar proberen het nog een keer, en nog een keer, en nog een keer. En dan, uit het niets, komt een motor legende uit het verre verleden voorbij. U raad het al, type ruwe bolster blanke pit waar iedereen respect voor heeft. Hij spreekt die harde jongens van de bende van 50 aan op hun onverantwoorde gedrag. Hij zei: “Ga eens genieten van waar het motorrijden in de eerste plaats voor bedoeld was “the ride” in plaats van je met de verkeerde dingen bezig te houden zoals knokken en dingen in elkaar slaan”. Nou dat kwam natuurlijk wel heel hard aan bij die bende van 50 motormuizen!

En dan jongens en meisjes spreekt hij de gedenkwaardige woorden uit, die de hele film weer goed maken. Want als je dan toch een keuze hebt gemaakt om te genieten van “the ride” doe het dan meteen goed: “Drive fast, or stay home!” Dit zijn nou woorden die ook, nee woorden die vooral, voor veranderprojecten en verbetertrajecten van toepassing zijn. Doe het, ga er voor de volle 100% voor en geniet van de reis of blijf lekker thuis aanmodderen.

Over schrijven en veranderen:

07.25 uur: “Papa, ik moet een brief schrijven voor school. Deze brief moet gericht zijn aan een medeklasgenoot. Ik heb Amber uitgekozen, leuk hé?” “ Ja erg leuk. Voor wanneer is het?” “Nou voor vandaag natuurlijk”.

07.30 uur: “Ok, als het dan voor vandaag is, is het dan een idee om wat op papier te zetten. Want als ik naar de klok kijk heb je niet heel erg veel tijd meer. Je moet toch om 08.00 uur naar school?” “Ja, ja, ja maar ik weet niet wat ik op moet schrijven”. “Goed wat heb je nu al opgeschreven?” “ Ik heb nu al opgeschreven: “Lieve Amber, wij zijn nu beste vriendinnen en ik vind het leuk om met jou op school te zitten in dezelfde klas” Nou dat is het en verder weet ik het niet”.

07.35 uur: “Nou dan schrijf je dat je een 8 voor geschiedenis en een 9 voor aardrijkskunde hebt. Nou dat vind ik niet leuk en trouwens Papa het is topografie en niet aardrijkskunde”. “Ok, prima maar schrijf nou gewoon wat op”.

07.40 uur: Enige vorm van irritatie maakte zich van mij meester. Begin ze dus gewoon een half uur voordat ze naar school moet met haar huiswerk! “Waarom schrijf je dan niet over wat voor leuks jullie in de pauze gaan doen of schrijf over wapenborden. Maar schrijf gewoon wat op, kies iets en begin” (met enige stemverheffing). “Maar het zijn geen leuke onderwerpen”. “Wat maakt dat nou uit als het maar af is, toch?”

07.45 uur: Van boven uit de douche klinkt een stem die naar beneden schreeuwt: “Hé, Juliette misschien is het een idee om over turnen te schrijven waar jullie alle twee opzitten. En dat je dit zo leuk vind om dat samen met haar te doen”. Er volgt een moment van stilte en overpeinzing zowel bij mijn dochter als bij mij. Reactie van mijn dochter: “Ja, dat is leuk. Dat ga ik meteen doen.” Ze begint als een gek te schrijven. En terwijl zij eindelijk begint met schrijven sta ik nog na te denken over wat ik van deze ingreep van boven denk en hoe ik hem moet interpreteren?

08.00 uur: “Klaar!” galmt het door het huis. Ze pakt haar tas, doet de brief erin samen met haar broodtrommeltje en beker. Dag pap, bedankt voor je hulp en gaat naar school.

08.05 uur: Ik blijf achter in een roes van ongeloof. Ik sta perplex en heb geen woorden voor deze plotselinge wending van het lot. Of wordt ik als man geconfronteerd met mijn eigen beperkingen op communicatief gebied en wil ik dat niet toegeven? Ik schenk een kop koffie in en ga zitten en laat het tafereel nogmaals de revue passeren.

08.10 uur: En ineens wordt ik getroffen door de waarheid en het is iets wat binnen verandertrajecten ook veel te veel voorkomt. Ik heb alleen maar lopen duwen. Ja, dat is het, ik heb alleen maar lopen duwen: “Doe dit, schrijf hierover, schiet nou op, zorg dat het op tijd af komt, doe het nou maar gewoon dan praten we er later wel over,!” Ze kon dus eigenlijk geen kant op en haar eerste reflex is dus tegenstribbelen. Ik heb haar ook geen “verbindend iets” gegeven waarmee ze vooruit kon. Mijn vrouw heeft dus in één zin woorden gebruikt als: misschien, idee, gezamenlijk belang (turnen), plezier, samen en daarmee een actie in beweging gezet. Een actie die te maken heeft met zaken als aandacht, belang, samen, verbinden en draagvlak. Hiervoor was ze dus bereid om in actie te komen.

08.15 uur: Al overpeinzend zit ik nog steeds achter mijn eerste koffie en denk: “Misschien moeten we dit soort oprecht gemeende woorden die aandacht, belang, samen, verbinden en draagvlak uitademen wat vaker in verandertrajecten gebruiken en ons wat minder concentreren op afgedwongen eindresultaten! Misschien moeten we gewoon een veranderwoordenboek maken. Niet met woorden zoals changereports, escaleren, errorsheets, implementeren, scope, enz. maar gewoon met woorden die weer gevoel uitstralen en bij mensen aankomen!

De paashaas over veranderen:

De paashaas weet als geen ander hoe je blijvend moet veranderen. Hij is naar mijn idee de veranderaar bij uitstek. De paashaas heeft over de afgelopen eeuwen een soort “5 stappen blijvend veranderplan” ontwikkeld waar iedereen nog wat van kan leren!

Allereerst heeft de paashaas ervoor gezorgd dat er een soort “sense of urgency” is, die onder een gemeenschappelijke noemer gebracht is waardoor we ons verbonden voelen. Pasen is immers het belangrijkste christelijke feest in het liturgische jaar, volgend op de Goede Week. Christenen vieren deze dag vanuit hun geloof dat Jezus opgestaan is uit de dood, op de derde dag na zijn kruisiging.

Daarna heeft de paashaas ervoor gezorgd dat iedereen mee kan doen door er een laagdrempelig feestje van te maken. In de loop der jaren zijn door hem namelijk veel non-religieuze culturele elementen toegevoegd aan het feest waardoor het een belangrijk seculier feest is geworden. Een feest voor iedereen dat twee dagen duurt en wordt gevierd op een zondag en maandag. Beide dagen worden wel afzonderlijk Eerste en Tweede Paasdag of Paaszondag en Paasmaandag genoemd.

Voorts heeft de paashaas zich in de tijd situationeel ontwikkeld. Dus of het paasfeest zich nu afspeelt binnen de Germaanse, protestantse, katholieke, joodse of Slavische traditie (om er maar een paar te nomen) de paashaas heeft zich aangepast aan de lokale gewoonten en gebruiken. Als goed veranderaar weet hij dat als je je niet aanpast aan deze lokale gewoontes en gebruiken dat je geen draagvlak krijgt en dat er niets beweegt. Zo heeft hij zich als volgt ontwikkeld binnen deze tradities:

• In de Germaanse traditie worden paaseieren opgehangen in de bomen, hetgeen een overblijfsel is van de heilige-boom cultus.

• In de protestantse traditie is de paashaas een fictieve haas waarvan aan kinderen wordt verteld dat hij paaseieren brengt op Pasen. De protestantse traditie wil dat de paashaas ze verstopt heeft. Deze traditie is oorspronkelijk bekend in de Angelsaksische wereld, alhoewel ze ook al lang in gebruik is in de Lage Landen.

• In katholieke regio's (België, Frankrijk, zuiden van Nederlands Limburg) vertelt men de kinderen dat de paaseieren door de paasklokken gebracht worden. De klokken zijn na het luiden tijdens het Gloria van de H. Mis op Witte Donderdag naar Rome vertrokken om er de eieren te halen. Deze klokken hebben de vorm van kerkklokken met vleugeltjes en vliegen door de lucht.

• In het joodse feest Pesach, waarin de uittocht uit Egypte wordt herdacht, wordt een hardgekookt en daarna gebraden ei neergelegd op de seiderschotel, een schotel die op de seideravond tijdens de vertelling over de uittocht uit Egypte op tafel staat, samen met onder meer drie matzes en een gebraden botje van een lam. Het lamsbot verwijst naar het lamsoffer dat de joden de avond van de uittocht brachten. Het gebraden ei staat symbool voor het feestoffer dat met Pesach werd gebracht.

• Ook in Slavische landen zoals Polen zijn eieren bekend als vruchtbaarheidssymbolen, gebruikt tijdens lenterituelen. De traditie van het beschilderen van eieren staat daar bekend als pisanki.

Als laatste stap heeft de paashaas ervoor gezorgd dat er ook “quick wins” te behalen vallen en dat er ook nog geld verdiend werd (en wordt) aan het paasfeest. Met de commercialisering van de paasfeestperiodes, worden zowel eieren, hazen en klokken in vooral chocoladevorm verkocht.

Als we ons in het bedrijfsleven zouden houden aan het “5 stappenplan blijvend verander” van de paashaas dan zou het er in veel bedrijven heel anders uitzien. Dan zou de overheid ook niet zoveel geld uit hoeven te geven aan initiatieven als MKB Krachtcentrale of Innovatieplatform Nederland want dan zijn we immers al continue bezig met veranderen ipv er een project van te moeten maken.

Ik ken trouwens nog iemand die trainingen en workshops verzorgt over de paashaas en ook dit gaat over veranderen en de naam van de training is: “Hoe de hazen lopen!”. Misschien een idee voor na Pasen?